Chắc chắn không phải ngẫu nhiên mà cả thế giới sử dụng nến Nhật để phân tích và tìm điểm vào lệnh/thoát lệnh tốt nhất. Vậy nến Nhật là gì? Có những mô hình nến Nhật nào mà trader cần biết?
Tìm hiểu về nến Nhật
Đầu tiên, hãy cùng tìm hiểu chi tiết về nến Nhật và những gì nó thể hiện:
Nến Nhật là gì?
Sự hình thành của nến về cơ bản là một biểu đồ của giá trong một khoảng thời gian. Vì lý do này, nến một phút là biểu đồ biến động giá trong một phút duy nhất của ngày giao dịch.
Cây nến thực tế chỉ là một bản ghi trực quan của hành động giá. Giá mở cửa cho chúng ta biết vị trí giá cổ phiếu mở cửa vào đầu phút. Giá đóng cửa cho thấy mức giá ghi nhận cuối cùng của phút đó. Các râu (còn gọi là bóng hoặc đuôi) đại diện cho giá ghi cao nhất và thấp nhất từ đầu phiên và đóng cửa.
Theo Nison, người Nhật ít chú trọng hơn đến mức cao và mức thấp của từng cây nến. Đối với họ, đối với các kỹ thuật viên hiện đại, giá mở cửa và đóng cửa quan trọng hơn.
Tham khảo: Forex là gì? Tổng quan thị trường Forex từ A – Z!
Ai phát minh ra mô hình nến Nhật?
Theo Investopedia.com, người ta thường tin rằng biểu đồ hình nến được phát minh bởi một nhà giao dịch gạo tương lai Nhật Bản từ thế kỷ 18. Tên anh ta là Munehisa Honma.
Honma giao dịch trên Sàn giao dịch gạo Dojima của Osaka, được coi là sàn giao dịch kỳ hạn chính thức đầu tiên trong lịch sử.
Là cha đẻ của biểu đồ hình nến, Honma đã nhận ra tác động của cảm xúc con người đối với thị trường. Do đó, ông đã nghĩ ra một hệ thống biểu đồ giúp ông hiểu được sự lên xuống của những cảm xúc này và ảnh hưởng của chúng đối với giá gạo trong tương lai.
Honma thực sự đã viết một cuốn sách tâm lý học giao dịch vào khoảng năm 1755 tuyên bố rằng cảm xúc ảnh hưởng đáng kể đến giá gạo.
Kể từ những năm 90, phương pháp biểu đồ này đã trở nên phổ biến trên tất cả các thị trường tài chính: Chứng khoán, hợp đồng tương lai, ngoại hối,…
Cây nến kể chuyện gì về thị trường?
Cảm xúc và tâm lý là điều tối quan trọng đối với giao dịch vào những năm 1700, giống như ngày nay. Đây là nền tảng lý giải tại sao chân nến lại có ý nghĩa quan trọng đối với người đọc biểu đồ.
- Mỗi ngọn nến đều tiết lộ một trận chiến cảm xúc giữa người mua và người bán.
Với suy nghĩ này, hiểu câu chuyện cảm xúc bên trong chân nến là một nơi tuyệt vời để bắt đầu quá trình rèn luyện tâm lý giao dịch
Có ba kiểu diễn giải hình nến: Tăng giá, giảm giá và thiếu quyết đoán.
Như nhà giao dịch nổi tiếng và tác giả sách bán chạy nhất, Tiến sĩ Alexander Elder giải thích: “Ưu điểm chính của biểu đồ hình nến là nó tập trung vào cuộc đấu tranh giữa những người nghiệp dư kiểm soát mở cửa và những chuyên gia kiểm soát đóng cửa”.
Tiến sĩ Elder có thể đang đề cập đến nến hàng ngày, nhưng quan điểm của ông vẫn rất quan trọng. Cây nến thể hiện sự đấu tranh giữa người mua và người bán, phe bò và phe gấu, tay yếu và tay mạnh.
Mọi nhà giao dịch đều muốn hiểu rõ về hành động giá và đọc nó tốt để cải thiện giao dịch của họ. Nghiên cứu các mẫu hình nến giúp chúng ta hiểu được hành động giá và nơi cổ phiếu có nhiều khả năng đi vào phút tới hoặc vài phút tới.
Được trang bị những kiến thức đó, hãy cùng tìm hiểu xem những ngọn nến nhỏ đó đang cố gắng vẽ cho chúng ta bức tranh nào:
- Đỉnh cao của ngọn nến
Mức cao của mỗi cây nến, cho dù đó là đỉnh của râu ở trên cùng, hoặc nếu phần thân đóng ở trên cùng, thể hiện nỗ lực tối đa của những con bò đực. Nếu đó là một cây nến hàng ngày, người mua không thể đẩy giá cổ phiếu lên thêm một xu trong ngày đó.
Tại sao điều đó lại quan trọng? Có hai lý do:
- Điều này có thể đại diện cho một mức kháng cự ngắn hạn sẽ phải bị phá vỡ để giá tăng cao hơn.
- Để tìm đủ cầu để vượt qua ngưỡng kháng cự đó, giá có thể cần phải củng cố ở mức thấp hơn cho đến khi tích lũy đủ.
- Mức thấp của ngọn nến
Cũng giống như mức cao đại diện cho sức mạnh của phe bò, mức thấp đại diện cho sức mạnh của phe gấu. Giá thấp nhất trong cây nến là giới hạn mức độ mạnh của phe gấu trong phiên đó.
Tại sao nó quan trọng? Một lần nữa, hai lý do:
- Điều này có thể đại diện cho một mức hỗ trợ ngắn hạn, nơi những con bò đực có thể ngăn đà giảm.
- Để giảm giá, có thể cần nhiều nguồn cung hơn vào thị trường với giá cao hơn.
Các mô hình Nến đảo chiều mạnh
Các mẫu hình nến có thể giúp chúng ta dự đoán sự đảo chiều, tính liên tục và sự do dự trên thị trường. Cụ thể:
| Tăng (Bullish) | Giảm (Bearish) |
| 1. Cây búa (Hammer) | 1. Người treo cổ (Hanging Man) |
| 2. Cây búa ngược (Inverted Hammer) | 2. Bắn sao (Shooting Star) |
| 3. Đáy đôi (Tweezer Bottom) | 3. Đỉnh đôi (Tweezer Top) |
| 4. Nhấn chìm tăng (Bullish Engulfing) | 4. Nhấn chìm giảm (Bearish Engulfing) |
| 5. Sao buổi sáng (Morning Stars) | 5. Sao buổi chiều (Evening Stars) |
| 6. Ba chàng lính trắng (Three White Soldiers) | 6. Ba con quạ đen (Three Black Crows) |
| 7. Three Inside Up | 7. Three Inside Down |
| Cạnh tranh (Neutral) |
|
| 1. Spinning Tops (Con xoay) |
|
| 2. Nến Marubozu |
|
| 3. Nến Doji |
|
Chúng ta sẽ đi tìm hiểu và liệt kê từng loại như sau:
Mô hình nến cạnh tranh
Dưới đây là những mẫu hình nến thể hiện sự canh tranh, chưa phân thắng bại của phe mua và phe bán (tức phe bò và phe gấu).
1. Spinning Tops – Con xoay
Spinning Tops (Con xoay) là mô hình nến có bóng trên và bóng dưới dài, thân nến nhỏ. Màu sắc của nến có thể là nến xanh hoặc nến đỏ, không quan trọng.
Mẫu nến này thể hiện sự cạnh tranh chưa đưa ra được quyết định giữa phe mua và phe bán.
Trong đó:
- Thân nến nhỏ thể hiện giá mở cửa và đóng cửa có sự biến động nhỏ.
- Bóng nến dài thể hiện việc hai phe mua và bán đã cạnh tranh, giằng co nhưng chưa bên nào thắng thế.
Nếu mô hình nến Spinning Tops xuất hiện trong xu hướng tăng cho thấy không còn nhiều người muốn mua và có khả năng đảo chiều giảm.
Nếu mô hình nến Spinning Tops xuất hiện trong xu hướng giảm cho thấy không còn nhiều người muốn bán và có khả năng đảo chiều tăng.
2. Nến Marubozu
Nến Mazuboru là nến chỉ có thân dài, không có bóng nến, tức là giá cao nhất/thấp nhất trùng với giá đóng cửa và mở cửa.
- Nến Mazuboru tăng thể hiện phe mua đã thắng thế và là dấu hiệu giá sẽ tăng tiếp hoặc đảo chiều từ giảm sang tăng.
- Nến Mazuboru giảm thể hiện phe bán đã thắng thế và là dấu hiệu giá sẽ giảm tiếp hoặc đảo chiều từ tăng sang giảm.
3. Nến Doji
Nến Doji là mô hình nến có giá đóng cửa và mở cửa gần như bằng nhau, tức là thân nến rất nhỏ, nhỏ hơn cả nến Spinning Top. Trông nó giống cây thập giá (hoặc cây thập giá ngược).
Nến này thể hiện việc giá di chuyển lên trên và xuống dưới nhưng khi đóng cửa lại gần với giá mở cửa. Lúc này, cả phe bán và phe mua đều không có phe nào thắng.
Nếu nến Doji xuất hiện sau nến giảm mạnh (ví dụ nến Marubozu giảm) cho thấy phe bán đang đuối sức. Để đảo chiều xu hướng cần có một cây nến tăng có giá đóng cửa nằm trên giá mở cửa của cây nến trước đó.
Các mô hình nến đảo chiều tăng
Tiếp theo là các mô hình nến đảo chiều tăng, bao gồm:
1. Mô hình Cây búa (Hammer)
Mô hình Cây búa (Hammer) xuất hiện ở cuối xu hướng giảm, nhìn nó giống với cây búa nên có tên như vậy. Nến này có phần đuôi dài gấp 2 đến 3 lần thân nến, bóng trên gần như không có và thân nằm ở đầu trên cùng. Màu sắc của nến không quan trọng.
Khi giá đang ở trong xu hướng giảm, sự xuất hiện của nến búa Hammer thể hiện giá đang tiếp cận gần với đáy. Dù phe bán cố đẩy xuống nhưng lực của phe mua lớn hơn đã đẩy giá lên lại.
Tuy nhiên, chỉ vì thấy xuất hiện nến Hammer trong xu hướng giảm mà vội vã đặt lệnh mua thì coi chừng sai lầm. Chúng ta cần có sự xác nhận rõ ràng hơn trước khi vào lệnh, ví dụ như một cây nến tăng mạnh ngay sau nến Hammer.
2. Cây búa ngược (Inverted Hammer)
Cây búa ngược (Inverted Hammer) cũng tương tự nến Hammer, cho thấy phe mua đang cố đẩy giá lên.
Phe bán cũng cố đẩy giá xuống nhưng cuối cùng không giảm được nữa, khiến cho giá đóng cách giá mở cửa không xa.
Khi không còn ai muốn bán nữa thì phe mua sẽ lao vào.
3. Mô hình nến nhấn chìm tăng (Bullish Engulfing)
Bullish Engulfing là mô hình thể hiện phe mua đã thắng thế khi cây nến thứ 2 là một cây nến tăng mạnh, có giá đóng cửa và mở của bao trùm cây nến trước.
4. Đáy đôi (Tweezer Bottom)
Mô hình đáy đôi (Tweezer Bottom) xuất hiện báo hiệu khả năng xu hướng sẽ đảo chiều. Với đặc điểm nhận diện như sau:
- Nến đầu tiên thuận xu hướng hiện tại, là một cây nến giảm
- Nến thứ hai ngược xu hướng hiện tại, là một cây nến tăng
- Bóng (râu) nến dưới của 2 cây này bằng nhau
5. Sao buổi sáng (Morning Stars)
Sao buổi sáng (Morning Stars) là mô hình cụm 3 nến báo hiệu đảo chiều xu hướng.
Morning Star là một tín hiệu đảo chiều có thể được tìm thấy ở cuối một xu hướng giảm kéo dài hoặc trong thời gian mở cửa. Cần 3 ngọn nến để xác nhận thiết lập:
- Nến đầu tiên phải là nến giảm mạnh.
- Ngọn nến thứ hai là ngôi sao. Nó thường là một cây nến có thân hẹp, lý tưởng là không chạm vào thân của cây nến trước đó.
- Nến thứ ba là nến tăng mạnh xác nhận xu hướng tăng mới.
6. Mô hình 3 chàng lính trắng (Three White Soldiers)
Three White Soldiers bao gồm 3 cây nến tăng xuất hiện trong một xu hướng giảm, báo hiệu sắp đảo chiều xu hướng.
Trong đó:
- Cây nến đầu tiên là cây nến đảo chiều, kết thúc giai đoạn giảm trước đó
- Cây nến thứ 2 tiếp tục là cây nến tăng có giá đóng cửa nằm gần với mức giá cao nhất, tức là râu nến trên ngắn hoặc thậm chí không có râu nến trên.
- Câu nến thứ 3 tiếp tục là một cây nến tăng có kích thước gần bằng cây nến thứ 2.
7. Mô hình Three Inside Up
Đặc điểm nhận diện mô hình Three Inside Up này là:
- Cây nến đầu tiên nằm ở cuối xu hướng giảm, nó vẫn là một cây nến giảm
- Cây nến thứ 2 là cây nến tăng, cao bằng nửa cây nến giảm trước đó
- Cây nến thứ 3 là cây nến tăng mạnh, có giá đóng cửa ở trên cây nến thứ 1, thể hiện phe mua đã hoàn toàn thắng thế.
Mô hình nến đảo chiều giảm
Các mô hình nến đảo chiều giảm bao gồm:
1. Người treo cổ (Hanging Man)
Xuất hiện ở đỉnh của xu hướng tăng hay vùng kháng cự mạnh, mô hình người treo cổ (Hanging Man) thể hiện phe bán đang lao vào và gia tăng số lượng.
Điều kiện nhận diện: Đây có thể là một cây nến tăng hoặc giảm, có bóng dưới dài gấp 2-3 lần thân, râu nến trên rất nhỏ hoặc không có râu nến trên. Thân nến nằm ở phía trên.
Bóng dưới dài của nến thể hiện phe bán đã đẩy giá xuống. Sau đó phe mua lao vào đẩy giá lên nhưng chỉ đẩy được đến gần mức giá mở cửa. Điều này thể hiện sức mua đã có dấu hiệu cạn kiệt.
2. Mô hình nến Bắn sao (Shooting Star)
Gần giống với mô hình cây búa ngược, mô hình nến bắn sao (Shooting Star) xuất hiện ở cuối xu hướng tăng. Nó thể hiện phe bán đang mạnh hơn và có thể sẽ chiếm ưu thế trong thời gian sắp tới.
3. Mô hình nến Nhấn chìm giảm (Bearish Engulfing)
Là một trong số những mô hình nến đảo chiều mạnh, mô hình nến Nhấn chìm giảm (Bearish Engulfing) bao gồm 2 nến khác màu nhau:
- Cây nến thứ nhất là cây nến tăng
- Cây nến thứ hai là một cây nến giảm mạnh có kích thước bao trùm cây nến tăng trước đó4. Mô hình Đỉnh đôi (Tweezer Top)
Đặc điểm nhận diện của mô hình Đỉnh đôi (Tweezer Top):
- Nến đầu tiên thuận xu hướng hiện tại, là một cây nến tăng
- Nến thứ hai ngược xu hướng hiện tại, là một cây nến giảm
- Bóng (râu) nến trên của 2 cây này bằng nhau
5. Sao hôm (Evening Stars)
Mô hình nến Sao buổi chiều (Evening Stars) hình thành ở đỉnh của đường tăng giá parabol hoặc kéo dài. Dưới đây là ba tiêu chí để phát hiện mô hình Evening Star:
- Cây nến đầu tiên là cây nến tăng
- Cây nến thứ hai có thân nhỏ, có thể là nến tăng hoặc giảm đều được. Thể hiện rằng thị trường đang đấu tranh, do dự.
- Cây nến thứ 3 là nến xác nhận sự đảo chiều từ tăng sang giảm, thể hiện phe bán đã thắng thế. Do đó, đây sẽ là một cây nến giảm có giá đóng cửa ở dưới điểm giữa của cây nến đầu tiên.
6. Mô hình 3 con quạ đen (Three Black Crows)
Ngược lại với mô hình 3 chàng lính trắng, mô hình 3 con quạ đen (Three Black Crows) gồm 3 cây nến giảm. Mô hình này xuất hiện ở cuối xu hướng tăng báo hiệu sự đảo chiều.
Trong đó:
- Cây nến đầu tiên là cây nến giảm đảo chiều, kết thúc giai đoạn tăng trước đó
- Cây nến thứ 2 tiếp tục là cây nến giảm có giá đóng cửa nằm gần với mức giá thấp nhất. Tức là râu nến dưới ngắn hoặc thậm chí không có râu nến dưới.
- Câu nến thứ 3 tiếp tục là một cây nến giảm có kích thước gần bằng cây nến thứ 2.
7. Mô hình Three Inside Down
Ngược lại hoàn toàn với mô hình Three Inside Up, mô hình Three Inside Down có đặc điểm nhận diện mô hình này là:
- Cây nến đầu tiên nằm ở cuối xu hướng tăng, nó vẫn là một cây nến tăng
- Cây nến thứ 2 là cây nến giảm, cao bằng nửa cây nến tăng trước đó
- Cây nến thứ 3 là cây nến giảm mạnh, có giá đóng cửa ở dưới cây nến thứ 1, thể hiện phe bán đã hoàn toàn thắng thế.
Cách tốt nhất để thực hành với các mẫu hình nến Nhật
Bạn nên thực hành một chiến lược trước khi bỏ tiền vào thị trường. Và một trong những phương pháp tốt nhất để xác định các mô hình nến là xem lại quá khứ của thị trường.
Khi bạn thực hành hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi sau:
- Đây là hình thành nến gì?
- Bối cảnh là gì? Tăng lên? Xu hướng giảm? Sideway?
- Cây nến này có đáp ứng các tiêu chí để đảo chiều thích hợp không?
- Tôi có thể vào lệnh ở đâu với ít rủi ro nhất?
- Điều gì sẽ xác nhận mô hình?